Gözlemek TDK Ne Demek? Felsefi Bir Bakışla Görmenin Ötesine Geçmek Bir filozofun bakışıyla dünyaya yönelmek, yalnızca bakmakla kalmayıp görmeyi, görmenin ötesinde anlamayı gerektirir. Gözlemek sözcüğü, Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “bir şeyi dikkatle izlemek, incelemek, gözetlemek” anlamına gelir. Ancak bu tanımın ötesinde, gözlemek insanın varoluşuna, bilme biçimine ve etik sorumluluğuna dair derin bir anlam taşır. Felsefi düzlemde gözlemek, yalnızca bir eylem değil, insanın dünyayla kurduğu ilişkinin bir biçimidir. Bu yazıda etik, epistemoloji ve ontoloji perspektiflerinden gözlemenin anlamını çözümlemeye çalışacağız. Etik Perspektiften Gözlemek: Tanıklığın Ağırlığı Bir şeyi gözlemek, aynı zamanda ona tanık olmak anlamına gelir. Etik bağlamda gözlem, sorumluluk doğurur. Bir…
8 YorumEtiket: bir
Ateş Tanrıçası Kimdir? Gücün, İktidarın ve Toplumsal Düzenin Kadim Alegorisi Bir Siyaset Bilimcinin Gözünden: Gücün Ateşi Toplumsal düzenin köklerini, iktidarın doğasını ve insanın yönetme arzusunu anlamaya çalışan bir siyaset bilimci için “Ateş Tanrıçası” yalnızca mitolojik bir figür değil, aynı zamanda güç ilişkilerinin kadim sembolüdür. Ateş hem yaratıcı hem yok edici; hem ısıtıcı hem yakıcı bir unsur olarak, iktidarın doğasındaki çelişkiyi yansıtır. Bu tanrıça, iktidarın ışıltılı cazibesini ve onun tehlikeli yanlarını bir arada taşır. Ateş Tanrıçası, gücün cinsiyetle, kurumlarla ve ideolojiyle olan karmaşık ilişkisini anlamak için mükemmel bir metafordur. Çünkü siyaset dediğimiz alan da, tıpkı ateş gibi, sürekli kontrol altında tutulmak…
8 YorumKavimler Göçü: İnsanlığın Varoluşsal Arayışı Bir filozofun gözünden bakıldığında, göç yalnızca bir yer değiştirme eylemi değildir; varoluşun anlamına dair kadim bir sorgulamadır. İnsan, bulunduğu yerin sınırlarını aşmak istediğinde, aslında kendi bilincinin de sınırlarını zorlar. Kavimler Göçü, bu bağlamda sadece tarih kitaplarında yer alan bir olay değil, insanlığın “yerini” ve “kendini” arayışının simgesidir. Peki gerçekten, Kavimler Göçü neden göç etti? Bu sorunun yanıtı, etik, epistemoloji ve ontoloji alanlarında yankı bulan bir düşünsel yolculuğu gerektirir. Epistemolojik Bir Bakış: Bilginin Yer Değişimi Kavimler Göçü, M.S. 4. yüzyılın sonlarında başlayan büyük bir kitlesel hareketti. Ancak bu olay, yalnızca toplulukların doğudan batıya hareketi değildi; aynı…
4 YorumGömme Balkon Ne Demek? Antropolojik Bir Bakışla Mekânın Gizli Dili Kültürleri anlamak, sadece insanların söylediklerine değil, yaşadıkları mekânlara da kulak vermektir. Bir antropolog olarak her binanın, her balkonun, her pencerenin ardında bir hikâye ararım. Çünkü mimari, toplumun bilinçaltıdır. “Gömme balkon” kavramı da işte bu bilinçaltının en zarif yansımalarından biridir — dışarıyla içerisi arasındaki sınırda duran, hem açık hem kapalı, hem kamusal hem özel bir varoluş biçimi. Mekânın Antropolojisi: Gömme Balkonun Doğası Gömme balkon, binanın ana kütlesine gömülmüş, dışa taşmayan, korunaklı bir balkon türüdür. Mimar gözüyle bu, tasarımın estetik tercihlerinden biridir; fakat antropolojik açıdan bakıldığında, “sınırların kültürel anlamı” üzerine kurulu bir…
4 YorumVelhasıl Nasıl Kullanılır? Hikâyeler ve Verilerle Zenginleştirilmiş Bir Yolculuk Gündelik sohbetlerde sıkça duyduğumuz, edebiyatta derinlik kazandıran ya da resmi yazılarda bile kendine yer bulan kelimeler vardır. “Velhasıl” da onlardan biridir. Çoğu kez farkında olmadan kullandığımız bu sözcük, dilimizin inceliklerinden biri olarak karşımıza çıkar. Peki “velhasıl” gerçekten ne anlama gelir, hangi bağlamlarda doğru şekilde kullanılır ve neden hâlâ bu kadar canlıdır? Gelin, hem verilerle hem de insan hikâyeleriyle bu soruların cevabını birlikte arayalım. “Velhasıl”ın Anlamı ve Kökeni “Velhasıl” Arapça kökenli bir sözcüktür. Kelime, “sonuç olarak, kısacası, özetle” anlamlarını taşır. TDK verilerine göre, en çok yazılı metinlerde kullanılan bu ifade, bir düşünceyi…
8 YorumSakıt Ne Demek Fıkıh? Gülümseten Bir Kavramın Ciddi Hikâyesi Konulara eğlenceli bir açıdan bakmayı seviyorum; hele ki mesele “Sakıt ne demek fıkıh?” gibi ağızda yuvarlanması keyifli bir terimse, gelin hem gülelim hem de işin özünü kaçırmayalım. Kafamızdaki sahnede iki kahraman var: stratejik planlarıyla Ali ve empatik köprüleriyle Zeynep. Ali “maddeler, istisnalar, alt başlıklar” diye kolları sıvarken, Zeynep “insanın hâli, niyeti, bağlamı” diye gözlerini kocaman açıyor. İkisini aynı masada buluşturup “sakıt”ın fıkıhtaki yerini, hem mizahla hem de bilginin hakkını vererek konuşalım. “Sakıt”, fıkıhta “düşen, artık talep edilemeyen veya hükmü kalkmış” anlamında kullanılır: sorumluluk, hak ya da pay; şartlar oluşmadığında sâkıt olur.…
8 YorumKüre Nasıl Yazılır? Geçmişin ve Günümüzün Paraleleliğinde Bir Bakış Bir Tarihçinin Perspektifinden: Geçmişi Anlamak ve Bugünü Kavramak Bir tarihçi için geçmişi anlamak, sadece o dönemin olaylarını anlatmakla sınırlı değildir. Her bir tarihsel anın, günümüzle ne kadar derin bağlar kurabileceğini görmek, bizlere daha geniş bir perspektif kazandırır. “Küre nasıl yazılır?” sorusu, aslında yalnızca bir yazım kuralı meselesi değil; dilin evrimi, kültürel yapılar ve toplumların kolektif hafızaları ile alakalı önemli bir konuya da işaret eder. Tarihe baktığınızda, her şeyin bir zaman diliminde bir kırılma noktası yaşadığını ve bu noktanın kültürel, toplumsal ya da yazılı normları ne şekilde şekillendirdiğini görürsünüz. Küre kelimesinin yazımı,…
8 YorumŞuh Görünmek Ne Demek? Mizahi Bir Anlatımla Hadi biraz dilin derinliklerine inelim, ama korkmayın, hiçbir dil bilgisi testinden geçmeyeceğiz! Bugün gündemimizde olan kelime, aslında çokça duyduğumuz ama tam olarak ne anlama geldiğini pek de sorgulamadığımız bir ifade: şuh görünmek. Evet, şuh… Belki de uzun zamandır bu kelimenin ne anlama geldiğini anlamaya çalışıyorsunuz. Eğer öyleyse, yalnız değilsiniz! Hadi gelin, hep birlikte “şuh” kelimesinin gizemini çözelim ve onu biraz da eğlenceli bir şekilde keşfedelim! Şuh Görünmek Ne Demek? Dilimize Arapçadan geçmiş olan “şuh”, genellikle “çekici”, “cazibeli” veya “neşeli” gibi anlamlarda kullanılır. Ama tek başına “şuh görünmek” ifadesi, sadece bu kadarla sınırlı değil.…
8 YorumVelhasıl Kelam Hangi Dil? Dilin Kökenleri ve Günümüzdeki Yeri Üzerine Eleştirel Bir Bakış Her gün sosyal medyada, arkadaş sohbetlerinde ya da haberlerde sıkça karşılaştığımız bir ifade: “Velhasıl kelam”. Peki, bu kelimeyi ne kadar doğru kullanıyoruz? Kökleriyle ne kadar ilgileniyoruz? Bu ifadenin dilimize nasıl yerleştiğini ve gerçek anlamının ne olduğunu gerçekten biliyor muyuz? Velhasıl kelam, bir bakıma hepimizin diline pelesenk olmuş, ancak kökeni ve kullanımı hakkında ciddi belirsizlikler barındıran bir ifade. Öncelikle, “Velhasıl kelam” ifadesinin Türkçedeki yerini ele alalım. Bu söz, köken olarak Arapçadan gelmektedir. Arapçada “velhasıl” kelimesi, “sonuçta” ya da “kısacası” anlamında kullanılırken, Türkçede de aynı anlamla kullanılıyor. Ancak, zamanla…
8 YorumGecelik Seçimi Nasıl Olmalı? Antropolojik Bir Bakış Açısı Bir antropolog olarak, kültürlerin çeşitliliğine dair derin bir merakla hayatı incelerken, insanların giyim tarzları da her zaman ilgi alanımda olmuştur. Giyinmek, yalnızca bedeni örtmek değil; kimlikleri, sosyal rollerimizi, toplumsal normları ve hatta psikolojik durumlarımızı yansıtan güçlü bir semboldür. Gecelikler gibi basit bir giysi bile, insanlık tarihindeki ritüeller, semboller ve topluluk yapıları üzerinden derin anlamlar taşır. Peki, gecelik seçimi nasıl olmalı? Her kültür, geceyi nasıl geçirdiğine ve bedenin uyku halindeki rolüne farklı bir anlam yükler. Bu yazıda, geceliklerin arkasındaki antropolojik anlamları keşfedecek, farklı toplumların uyku alışkanlıklarına dair ilginç keşiflerde bulunacağız. Gecelikler ve Toplumsal…
8 Yorum